Cranberry's en terugkerende urineweginfecties

Veel vrouwen kennen het probleem van steeds terugkerende urineweginfecties en blaasontstekingen. Niet alleen is het een vaak pijnlijke ervaring, maar de standaardbehandeling voor deze infectie bestaat uit het volgen van een antibioticakuur. Antibiotica blijkt echter steeds minder effectief te zijn en dus is het een goed idee om te proberen deze infecties te voorkomen in plaats van ze steeds maar weer opnieuw te moeten behandelen. Uit recent onderzoek blijkt dat cranberry's voor vrouwen een goede aanvulling kunnen zijn op de preventie van deze steeds terugkerende urineweginfecties en blaasontstekingen.

Veel mensen weten dat cranberry's effectief zijn bij vervelende urineweginfecties en blaasontstekingen. Diverse wetenschappelijke onderzoeken hebben al aangetoond dat dit inderdaad het geval is. Maar de werkelijkheid is weerbarstiger dan gedacht. Veel van die onderzoeken zijn te vaak uitgevoerd zonder dat aan alle strenge wetenschappelijke criteria (gerandomiseerde, dubbelblind, dubbeldummy, gecontroleerde trials van voldoende omvang) werd voldaan. Het werd dus hoog tijd voor een gedegen onderzoek.

Door het AMC in Amsterdam werd ten behoeve van dit onderzoek een groep van 221 vrouwen samengesteld. Deze vrouwen hadden in het jaar voorafgaand aan de studie gemiddeld zeven urineweginfecties gehad en werden in twee groepen ingedeeld. De ene groep kreeg een capsule met het antibioticum co-trimoxazol (480 mg eenmaal daags), een mengsel van trimethoprim en sulfamethoxazol, dat vaak voorgeschreven wordt voor de behandeling van acute ongecompliceerde urineweginfecties. De andere groep kreeg een capsule met een cranberrysupplement (500 mg tweemaal daags). Na een jaar werden de resultaten van beide groepen met elkaar vergeleken.

Bij het reguliere antibioticum trad bij 90% na slechts één maand al resistentie op tegen het antibioticum. Bovendien werden deze vrouwen ook resistent tegen andere soorten antibiotica (trimethoprim, amoxicilline en ciprofloxacine). Dat is natuurlijk een groot nadeel, zo meende ook de onderzoekster Mariëlle Beerepoot van de afdeling Inwendige Geneeskunde van het AMC. Vooral omdat de toenemende resistentie van antibiotica een bron van zorg is voor de hele medische wereld. Deze belangrijke medicijnen zijn daardoor steeds minder effectief, waardoor levensbedreigende situaties kunnen optreden. Bij de groep die het cranberrysupplement had ingenomen trad nagenoeg geen resistentie op.

Het Amsterdamse onderzoek werd zo hoog gewaardeerd dat het werd gepubliceerd in het toonaangevende medisch tijdschrift Archives of Internal Medicine. Die onderzoeksresultaten leverden een aantal interessante gegevens op.

Zo bleek dat een aantal van de vrouwen in de antibioticagroep opnieuw een urineweginfectie had gekregen (gemiddeld 1,8 maal). In de cranberrygroep werden meer urineweginfecties opgetekend, maar veel minder dan voorheen (van gemiddeld zeven in het jaar voor de studie naar vier in het jaar van het onderzoek).

De conclusie was dat antibiotica effectiever waren dan cranberry's, maar dat cranberry's wel degelijk een duidelijk merkbaar positief effect hadden. De nadelen van het langdurig gebruik van antibiotica zijn echter vele malen groter. De kans bestaat immers dat bij een latere infectie de antibiotica niet meer werkzaam zal blijken te zijn, terwijl bijvoorbeeld ook de gezonde darmflora nadelig wordt beïnvloed door het gebruikte antibioticum.

Een ander nadeel van het toepassen van antibiotica als co-trimoxazol zijn de mogelijke bijwerkingen. Het meest gemeld zijn maag- en darmstoornissen en overgevoeligheidsreacties van de huid (jeuk). In dit onderzoek werden cranberry's en co-trimoxazol echter beiden probleemloos ingenomen.

Projectleider Geerlings concludeert: “Nu is bewezen dat cranberry’s inderdaad veel minder resistentie veroorzaken en een redelijke afname van de blaasontstekingen. Het vormt daarmee in ieder geval een aanvulling op medicijnen. En voor vrouwen die geen antibiotica willen slikken, is dit een goed alternatief”.