Lepelblad

Echt lepelblad (Cochlearia officinalis) dankt zijn faam aan zijn hoge gehalte aan vitamine C. Het was bij uitstek een geneeskrachtige plant, die in de Middeleeuwen toegepast werd tegen de gevolgen van scheurbuik en dus van een chronisch gebrek aan vitamine C. Al in de 15de eeuw kende men de genezende kracht van lepelblad en citrusvruchten. Die laatste categorie bleek voor de gemiddelde Nederlander in die tijd onbetaalbaar en dus onbereikbaar en dus moesten veel gezinnen het doen met lepelblad als het normale fruit opgeraakt of verrot was. Het moet in de Middeleeuwen vooral in de steden een treurige tijd geweest zijn omdat vers fruit daar vrijwel niet te krijgen was. Hoeveel mensen hun levenlang last hebben gehad van chronisch vitamine C gebrek is niet meer te schatten. Het lepelblad groeide ooit in uitgebreide velden in Zuid-Holland en Zeeland. Het was voor velen de enige bron van vitamine C.

In 1554 verscheen het door de Vlaming Rembert Dodoens, beter bekend onder zijn gelatiniseerde naam Rembertus Dodonaeus (1517-1585) geschreven boek Cruydeboek en daarin werd vermeld dat “lepelcruyt in water ghesoden es seer goet tseghen die vuyle sweeringhen, gheladenheyt ende slijmicheyt des monts ende tseghen dat scoorbuyck, als die mont daer mede dicwils ghespoelt wordt”.

Lepelblad of 'salaet', zoals men het plantje in de 17de eeuw noemde, werd ook door overwinteraars op Spitsbergen geplukt. De oogst werd uitgespreid op de vloer en deze liet men bevriezen. Deze 'diepvriesgroente' voorzag de mannen onder leiding van Jacob Segersz van der Brugge in de winter van 1633/1634 van genoeg vitamine C om veilig en ongeschonden de lange poolnacht door te komen. Ook was het van levensbelang voor de Oost-Indiëvaarders, want ook op hun lange reizen werd een grote aanslag op het lichaam gepleegd door het eten van bedorven en dus vitamineloos voedsel. Rond 1652 werden hele velden met lepelblad aangelegd bij Kaap de Goede Hoop om dat probleem aan te pakken.

Meer over echt lepelblad is hier te lezen.